Het CDA heeft voor de EP-verkiezingen een verkiezingsprogramma geschreven dat Nederland en Europa klaarstoomt voor de geopolitieke uitdagingen van de eenentwintigste eeuw. In tegenstelling tot de neo-CDA’s: NSC en BBB, is er geen Euroscepsisme te bespeuren in het verkiezingsprogramma van het CDA. Het CDA is weliswaar kritisch op het doorgeschoten marktfundamentalisme in de EU, maar dat betekent voor de middenpartij niet dat we het Europese project moeten uithollen of dat we het Europese integratieproces onnodig moeten blokkeren. Het CDA staat kortom voor een Unie die geopolitiek gezien wakker gemaakt moet worden. Europa is op dit moment nog een slapende reus!

In dit artikel zal ik het verkiezingsprogramma van het CDA becommentariëren. Ik zal me daarbij beperken tot het veiligheid- en buitenlandbeleid, omdat dit de belangrijkste thema’s zijn voor de aanstaande verkiezingen.

Waardengemeenschap en rechtsgemeenschap

Het CDA is van mening dat de EU niet alleen één grote interne markt is met 450 miljoen consumenten. Het reikt verder: Europa is een waardengemeenschap en rechtsgemeenschap. Een gemeenschap van Europese landen die steeds waardevoller wordt, omdat het aantal democratieën in de wereld gestaag afneemt. De Europese waardengemeenschap staat pal voor democratie, mensenrechten, de rechtsstaat en het omarmen van de Europese verscheidenheid. Het is heel goed dat het CDA de bedrijfsmatige benadering van het Europese project afwijst. Democratie en mensenrechten zijn waarden die niet uit te drukken zijn in geld, deze waarden moeten we met gelijkgestemde landen (op ons eigen continent) verdedigen.

Het is een goede zaak dat het CDA het concept ‘waardengemeenschap’ (her)introduceert. De ondemocratische tendensen in Midden-Europa en de roofbouw die gepleegd wordt op het rechtssysteem, laten zien dat het van wezenlijke importantie is om de waarden die de Europese landen bindt te benadrukken en tevens te beschermen. Om deze Europese gemeenschap juridisch te verankeren, vindt het CDA dat Europese geldstromen naar de lidstaten afhankelijker moeten zijn van de staat van de democratische rechtsorde in de lidstaat in kwestie. Daarnaast moeten de mogelijkheden om lidstaten te schorsen in de Raad versoepeld worden. Zo’n schorsing moet voortaan doorgang vinden met slechts een gekwalificeerde meerderheid in de Raad.

Deze bovengenoemde plannen van het CDA zijn naar mijn mening noodzakelijk. Democratieën zijn immers kwetsbaar en een uniek gegeven in de menselijke geschiedenis, daar mogen we niet nonchalant mee omgaan, dat moet te allen tijden, koste wat het kost, behouden worden. We moeten daarom de transformatie van een liberale democratie naar een illiberale democratie afwenden middels wet- en regelgeving. Het Europa naar Orbánistisch model is wellicht de grootste interne bedreiging van onze tijd, dat besef lijkt bij het CDA ingedaald te zijn.

Defensie

Het CDA vindt dat defensie een nationale aangelegenheid moet blijven. Ik ben het hier gedeeltelijk mee eens. Een Europees leger is (op dit moment) geen realistische optie. De integratie van alle Europese legers zal wellicht de grootste organisatorische hervorming zijn in de geschiedenis. Zo’n integratieproces zal enorm veel geld kosten, en organisatorische fouten liggen bovendien op de loer. Wel ben ik voorstander van de integratie van de Europese legers op bilateraal niveau, zoals Nederland dat al heeft gedaan met de Duitse landmacht en met de Belgische marine. Het lijkt mij wenselijk, ook gezien het kostenplaatje, als naburige lidstaten intensief gaan samenwerken en zowaar hun legers gaan fuseren. Ik sta dus voor een hybride oplossing.

Het CDA wil alle EU-lidstaten oproepen om tenminste de 2%-norm te halen voor Defensie. Dit lijkt mij een verstandige zet. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog is (West-)Europa afhankelijk van de Amerikaanse conventionele en nucleaire bescherming. Deze afhankelijkheid is moreel gezien verwerpelijk: een buiten-Europese staat laten wij, Europeanen opdraaien voor zoiets fundamenteels als de veiligheid van het eigen Europese continent. Maar het is bovendien ook een risicovolle situatie. De Amerikanen zijn namelijk minder geïnteresseerd in Europa en richten hun blik op Oost-Azië. De Amerikaanse militaire garanties zijn derhalve, zeker met een Trumpistische president aan het roer, niet meer een vanzelfsprekendheid. Daarom moeten de Europese NAVO-lidstaten een volwaardige, gelijkwaardige partner worden van de VS: een zichtbare Europese pijler binnen de trans-Atlantische gemeenschap.

Ik mis echter de discussie over een Europese nucleaire bescherming. Ik zou willen zien dat Europese lidstaten/EU financiële middelen reserveert voor de Europese kernmachten (met name EU-lidstaat Frankrijk) om zo de productie van tactische en strategische kernwapens te kunnen stimuleren. Zo kunnen de Amerikaanse nucleaire garanties ook (eindelijk) vervangen worden voor een Franco-Europese nucleaire afschrikking.

Het CDA vindt het bovendien noodzakelijk dat er een Europese defensie-industrie uit de grond wordt gestampt. Een nieuwe eurocommissaris moet de coördinatie en integratie van de Europese defensie-industrie bespoedigen. Dit is noodzakelijk, want voor elke type wapen zijn er in veel gevallen wel vijf verschillende varianten in omloop in Europa. Indien de verschillende Europese legers als één defensiemachine wil opereren, dan moet die wildgroei van wapensystemen aangepakt worden. Dat kan alleen als die Europese defensie-industrie verdergaand geharmoniseerd wordt.

Tot slot valt het idee van het CDA voor een Europese veiligheidsraad alleen maar toe te juichen. In zo’n veiligheidsraad zouden alle Europese landen moeten participeren, inclusief niet-EU landen. We hebben de Britten nodig voor de verdediging van het Europese continent. Brexit heeft ervoor gezorgd dat deze overzeese bondgenoot vervreemd is geraakt van het Europese vaste continent. Deze ontwikkeling is niet wenselijk, we moeten de Britten zien te betrekken bij de Europese veiligheidsstructuur, zeker met de afnemende Amerikaanse interesse in Europa. Het idee van een Europese veiligheidsraad kan mogelijkerwijs ertoe leiden dat Groot-Brittannië verzoent met Europa.

Europese soevereiniteit

Het CDA ziet dat de wereld grimmiger geworden is: voor autocratische regimes is de omvang van hun economie een geopolitiek instrument. Als de EU ongezonde afhankelijkheden heeft opgebouwd ten opzichte van autocratieën, dan zullen deze autocratische regimes deze afhankelijkheden maximaal exploiteren, om zo hun wil aan de EU te kunnen opleggen. Het CDA ziet daarom in dat we dergelijke afhankelijkheden moeten afbouwen, of dat we potentiële afhankelijkheden moeten voorkomen. Ik zal enkele voorbeelden aandragen, waaruit blijkt dat het CDA de strategische autonomie van de EU serieus neemt.

Allereerst wil het CDA in Europees verband een Afrika-strategie ontwikkelen, waarbij Afrika zich op een duurzame wijze kan ontwikkelen en haar enorm menselijke kapitaal kan benutten. Het CDA wil dat het partnerschap tussen Afrika en Europa gestoeld is op de vaardigheidsontwikkeling van de Afrikaanse bevolking, om zo het Afrikaanse welvaartsniveau omhoog te kunnen stuwen. Het CDA wil afstappen van de neokoloniale grondhouding jegens Afrikaanse landen. We moeten Afrikaanse landen beschouwen als gelijkwaardige partners, en Europa dient te luisteren naar de wensen van de Afrikaanse landen. Vanuit strategische belangen geredeneerd is dit een zeer doordachte strategie. Rusland en China winnen aan invloed in Afrika, door regimes met huurlingenlegers te steunen (Wagner). En door wurgleningen te verstrekken aan Afrikaanse landen waarmee deze landen hun vitale infrastructuur kunnen bouwen of kunnen moderniseren. Een alternatief partnerschap op basis van gelijkwaardigheid (in tegenstelling tot het Chinese neokolonialisme) is zodoende een aantrekkelijk alternatief. Het wordt echter moeilijk om deze Afrikaanse landen voor ons te winnen, het negentiende-eeuwse Europese imperialisme zijn de Afrikaanse landen niet zomaar vergeten.

Het CDA heeft naar mijn mening ook een evenwichtig antwoord gevonden op de informatieoorlog die door Rusland en China op sociale mediaplatforms gevoerd wordt. Rusland en China zetten trollen in op X (voorheen Twitter) om de publieke opinie te beïnvloeden. Het CDA wil dat sociale mediaplatforms binnen de Europese Unie enkel toegankelijk zijn, als de gebruikers te traceren zijn voor de veiligheidsdiensten. Anonimiteit wordt dus toegestaan ten aanzien van andere gebruikers, maar deze anonimiteit is voorwaardelijk. Hiermee wordt er voorkomen dat Russische trolbots toe kunnen treden tot dergelijke mediaplatforms. Ze hebben immers geldige persoonlijke gegevens nodig, en daar beschikken deze bots vanzelfsprekend niet over. Rusland en China kunnen dan alleen nog de publieke opinie beïnvloeden door echte personen om te kopen in Europa.

Het CDA wil verhinderen dat China bovenmatig veel controle krijgt op de vitale infrastructuur in de EU. Op Europees niveau moet er getoetst worden welke investeringen door Chinese staatsbedrijven wenselijk is. Daarnaast wil het CDA meer grip krijgen op de productieketens die betrekking hebben op de verduurzaming van de economie. Deze voorstellen zijn inderdaad noodzakelijk. China probeert Europese havens onder controle te krijgen, zodat Europa op termijn fungeert als een neokoloniale afzetmarkt van China. In Zeebrugge, Rotterdam en Hamburg is een groot aandeel van de containerterminals bijvoorbeeld al in handen van het Chinese staatsbedrijf COSCO. En sinds 2016 is 51% van de haven van Piraeus in bezit van de Chinezen. Deze trend moet teruggedraaid worden, Europa moet zelf controle hebben over de spreekwoordelijke toegangspoorten van ons continent.

Dat Europa meer grip moet krijgen over de productieketens die betrekking hebben op de vergroening van onze economie, is naar mijn mening glashelder. De Chinezen domineren deze productieketens, denk bijvoorbeeld aan de zeldzame aardmetalen voor batterijen en zonnepanelen. Europa zou daarom zelf deals moeten sluiten met landen zoals Congo (een grote producent van zeldzame aardmetalen).

Tot slot ziet het CDA in dat de vergroening van onze economie de enige weg is om concurrerend te blijven ten opzichte van China en de VS. Het CDA wil voorts investeren in de vergroening van de economie en vervuiling stevig beprijzen en normeren. Ik mis echter een voorstel om een groot innovatiefonds op Europees niveau in het leven te roepen, zodat Europese startups bijvoorbeeld kunnen concurreren op het gebied van kunstmatige intelligentie. Het CDA wil kunstmatige intelligentie grondig reguleren zodat deze technologie in dienst staat van de consument en niet andersom. Maar als de EU een regelmacht wil zijn op het punt van hoogtechnologische diensten en producten, dan moet de EU een leider zijn in deze sectoren, of in ieder geval één van de spelers zijn. Ik mis voorstellen om de leidende rol te nemen op dit gebied, dat zou naar mijn mening dus nog wat verder uitgewerkt moeten worden.

Geopolitieke volwassenheid

Het CDA is geopolitiek gezien ontwaakt, en wil nu ook dat de EU wakker wordt geschud. De EU moet een geopolitieke speler worden. De EU zou, volgens het CDA, daarbij moeten opkomen voor haar belangen in de wereld en autocratische krachten zowel intern als extern zien te bestrijden. Wat een verademing is het ‘nieuwe’ CDA ten opzichte van NSC en BBB die een kruideniersmentaliteit erop na houden rondom de EU! Dit verkiezingsprogramma is bovenal superieur in vergelijking tot het PVV-verkiezingsprogramma. In het verkiezingsprogramma van de PVV staat expliciet dat de EU geen geopolitieke unie mag worden. De PVV wil zodoende van Europa een speelbal maken, terwijl het CDA Europa als geopolitieke speler prefereert.

Wil je dit opiniërende platform steunen met een bescheiden financiële bijdrage? Scan deze QR-code dan!

Of steun het platform via deze link, u kunt via deze link een bedrag naar keuze invullen: https://buy.stripe.com/00g176ce24rc3Cg3cc

Dit delen: