Uit het NRC-artikel: ‘Interne analyse: coalitieakkoord bevat risico’s voor de grondrechten, klimaatdoelen en ‘gevaren voor de (nationale) veiligheid’, lazen we dat rijksambtenaren grote bedenkingen hebben bij de juridische uitvoerbaarheid van de plannen die zijn verwerkt in het Hoofdlijnenakkoord. Het kabinet wil bijvoorbeeld telefoons van asielzoekers uitlezen. Verder moet de nieuwe regering relschoppers tijdens demonstraties harder aanpakken en er moet strenger toezicht gehouden worden op ‘informeel onderwijs’. Deze plannen zijn volgens (hooggeplaatste) rijksambtenaren vrij moeilijk te realiseren zonder schade aan de rechtsstaat. Denk aan het demonstratierecht, de vrijheid van onderwijs (art. 23 GW) en andere mensenrechten. Deze zorgwekkende signalen vanuit de ambtenarij zijn geheel in lijn met de ontwikkelingen van de afgelopen maanden. Deze week was er zelfs, naast de uitgelekte interne ambtelijke analyse van het Hoofdlijnenakkoord, weer een nieuw dieptepunt bereikt: naar alle waarschijnlijkheid wordt het paranoïde, revolutionaire FvD betrokken bij het besluitvormingsproces. Het reactionaire kabinet kijkt reikhalzend naar de twee Eerste Kamerzetels van FvD. Voor onze ogen zien we dus, beetje bij beetje, dat er roofbouw wordt gepleegd op onze parlementaire democratie. De ophef hierover en het pro-democratische verzet lijken vrijwel tot het nulpunt gedaald te zijn. Ik roep daarom iedere burger op om tot democratisch activisme over te gaan.

Het gevolg van het normaliseren van de onconstitutionele PVV is dat Nederland sluipenderwijs verwordt tot het Hongarije van West-Europa, waarbij er maatregelen worden voorgesteld die botsen met de constitutioneel geborgde burgerrechten. De tegenargumenten voor mijn stellingname omtrent de afbraak van de democratische rechtsorde zijn met de volgende krachttermen samen te vatten: de kiezer heeft gesproken, de PVV is rechtsstatelijk ingekaderd middels een basislijnakkoord, en we fabriceren een exotisch “programkabinet” (een schuilnaam voor een regulier meerderheidskabinet). Dan vindt iedereen het wel prima, dan zou het populistisch-autocratische gevaar geweken zijn door een exotische regeringsvorm te bedenken. Bovendien zou een regering met de PVV gerechtvaardigd zijn. De ‘kiezer’ heeft immers gesproken, toch? Dat die laatste opvatting anti-parlementair gezwets is, daar hebben de VVD en NSC geen boodschap aan.

De naïviteit is werkelijk stuitend, alsof tijdelijke schriftelijke overeenkomsten met een radicaal-rechtse partij enige zekerheid verschaffen voor de toekomst. Het gaat erom hoe een partij zich verhoudt tot de rechtsstaat, burgerrechten en de parlementaire democratie. En op deze punten scoort de PVV gewoon een dikke onvoldoende.

Ik mis een bepaalde notie van urgentie, en het ontbreekt naar mijn mening aan democratische activisten in dit land. Welke democraten springen op dit moment in de bres? Vrijwel niemand. We staan aan de vooravond van een kabinet met de radicaal-rechtse PVV. Dit is een historisch dieptepunt: voor het eerst in de parlementaire democratie mag een partij met zulke extremistische opvattingen ons openbaar bestuur vormgeven. Gisteren werd bekend dat het gevaar nog groter is dan men aanvankelijk inschatte: dit aanstaande reactionaire kabinet heeft namelijk gedoogsteun nodig van onder andere het paranoïde FvD. Dat we in geen enkele denkbare situatie deze partij moeten witwassen bleek wel uit het nieuws van deze week. Er werd deze week bijvoorbeeld door het OM 200 uur taakstraf geëist tegen FvD’er Van Meijeren, omdat hij tot twee keer toe had opgeroepen om de regering via een volksoproer af te zetten. En het kantoor van een FvD-medewerker van Europarlementariër De Graaff werd door de Belgische autoriteiten onderzocht vanwege vermeende banden met het Kremlin.

Deze paranoïde, revolutionaire en tevens russofiele politieke bende wordt dus door het aanstaande kabinet mogelijk betrokken in het besluitvormingsproces. NSC gaat de rechtsstaat en het openbaar bestuur drastisch verbeteren door met de onconstitutionele PVV een regering te vormen, met gedoogsteun van de revolutionaire paranoïde FvD in de Eerste Kamer. Alle gevaarlijke en extremistische krachten worden door NSC gebundeld om zijn plannen te verwezenlijken. Als iemand dit voorafgaand aan de Kamerverkiezingen had voorspeld, dan was diegene voor gek verklaard.

Dat het allemaal niet meevalt met de dreiging die vanuit het normaliseren van de PVV (en indirect FvD) komt, is dus evident. Desalniettemin krijg ik meermaals het verwijt van centrum-rechtse en centristische figuren dat ik beren op de weg zie; het zal allemaal niet zo’n vaart lopen. Allereerst wil ik zeggen dat men dat ook in Hongarije en Polen dacht. Deze landen zijn in een rap tempo verbouwd tot reactionair-autocratische republieken. We moeten dus waakzaam zijn en elk risico zoveel mogelijk uit de weg gaan.

Ten tweede zijn de gevaren reeds te constateren. Zie hoe het aanstaande kabinet op ramkoers gaat met de Europese Commissie, zie hoe deze regering de grenzen opzoekt van de rechtsstaat om asielmigratie in te kunnen perken, zie hoe het reactionaire kabinet mensenrechten in gevaar brengt, zoals de rechten van asielzoekers en demonstranten. Een andere belangrijke indicator voor het mogelijke democratische verval van Nederland is het anti-intellectualisme van onze nieuwe regering: bezuinigen op onderwijs en innovatie en het verhogen van BTW op drukwerk. Een vitale democratische staat is gebaat bij burgers met een doorontwikkeld kritisch denkvermogen. Dat lijkt zodoende niet de prioriteit te hebben bij de vier beoogde coalitiepartijen.

Ik hoop dat in de toekomst het democratische activisme toeneemt onder de Nederlandse burgerij en dat het bewustzijn in Nederland groeit. De aanwijzingen voor de afbraak van onze democratie zijn empirisch vast te stellen. Hiervoor moet permanent pro-democratisch verzet worden georganiseerd om zo de burger wakker te schudden en bovenal wakker te houden. Ik hoop daarbij dat dit democratische activisme zich niet beperkt tot progressief Nederland. Voorlopig zijn het namelijk vooral progressieve figuren die in de bres springen voor onze democratie; zij hebben dit gewichtige thema gemonopoliseerd. Waar zijn de centrum-(rechtse) figuren? Zij accepteren kennelijk (schoorvoetend) de afbraak van onze democratie, want de “kiezer heeft gesproken” enzovoorts? Dat moet de komende periode echt veranderen. Elke week zijn er namelijk weer nieuwe aanwijzingen dat het democratische verval van Nederland is ingezet.

Wil je dit opiniërende platform maandelijks steunen met een bescheiden financiële bijdrage? Dat kan via deze link: Columns (stripe.com)

Of steun het platform eenmalig met een bedrag naar keuze invullen: https://buy.stripe.com/00g176ce24rc3Cg3cc