Anti-Populista

Het beïnvloeden van de massa met leugens is een strategie zo oud als het bestaan van hiërarchische samenlevingen. Voor mijn debuut op Anti-Populista probeer ik aan het licht te brengen hoe de kracht van suggestie misbruikt kan worden door groepen aan de uiterste zijden van het politieke spectrum rondom het Israël-Palestina conflict. Propaganda kan verschillende vormen aannemen, maar is primair gebaseerd op onwaarheden of sterk geframede/selectieve waarheden die worden aangenomen als absolute waarheden. Ik zal aan de hand van voorbeelden laten zien hoe de extremisten van zowel het pro-Palestina als het pro-Israël kamp dergelijke propaganda over ons uitstorten. Dit leidt tot een gepolariseerd en verhit debat waarin het conflict wordt afgeschilderd als een fanatieke wedstrijd. De hele wereld lijkt in de ban te zijn van dit Midden-Oosterse conflict. Nederland moet zich hier niet (meer) in laten meeslepen, dat past ook helemaal niet bij de politiek-maatschappelijke traditie van Nederland. Of in ieder geval niet bij de politiek-maatschappelijke traditie die we altijd hebben nagestreefd.

Propaganda is een essentieel onderdeel van oorlogen. Het creëren van een vijandbeeld stimuleert de vechtlust van soldaten en roept intense emotionele reacties op rondom een conflict. Deze emoties sijpelen door in het publieke debat en bepalen de toon van het gesprek over deze controversiële onderwerpen. Het Israël-Palestina conflict is zo’n verhit onderwerp binnen het publieke debat. Er is een constante stroom van (des)informatie uit het oorlogsgebied. Israël had volgens de internationale gemeenschap het recht om op te treden tegen Hamas (de islamitisch-jihadistische Palestijnse organisatie) na de vreselijke pogrom van 7 oktober. Op dit moment kunnen we echter met gemak stellen dat één partij superieur is in dit conflict: Israël. Gaza stond al bekend als de grootste openluchtgevangenis op aarde vóór het huidige conflict. De Israëlische behandeling van de Palestijnen is reeds vergeleken met het Zuid-Afrikaanse Apartheidsbeleid. Nu lijkt het erop dat de Israëlische regering weinig interesse toont in een staakt-het-vuren, terwijl het tegelijkertijd ook humanitaire hulp en voedselpakketten blokkeert naar het oorlogsgebied. Het is een catastrofale situatie, één die steeds vaker wordt gekwalificeerd als een genocidale daad uitgevoerd door de Israëlische staat.

Het meest problematische aan een oorlogssituatie is het gevaar dat nieuws uit een conflictgebied niet noodzakelijkerwijs gebaseerd is op objectief vastgestelde feiten. De waarheid sneuvelt als eerst in een oorlog. Oorlogspropaganda wordt tegenwoordig gemakkelijk verspreid via sociale mediakanalen, vaak afkomstig van nepaccounts of valse getuigenissen. Ook zijn er voorbeelden van mensen die nieuws verkeerd interpreteren vanwege hun gebrek aan kennis en kunde óf vanwege politieke en religieuze overtuigingen. Neem bijvoorbeeld de linksgeoriënteerde Turks-Amerikaanse Twitch-streamer Hasan Piker, die elke dag, de hele dag, achter zijn computer een live nieuwsfeed volgt, bestaande uit nieuwsartikelen van verschillende kranten en X-accounts (voormalige Twitter). Hasan Piker en zijn aanhangers zijn ‘chronisch online’; de hele dag zijn ze bereikbaar op sociale media en verspreiden ze desinformatie op diezelfde platforms. Tijdens een dag streamen creëren ze elke dag een echo-kamer waarin rechtse, conservatieve en pro-Israëlische opmerkingen vrijwel direct worden bestempeld als: “nazistisch”, “koloniaal” of “zionistisch”, altijd met schaapachtige goedkeuring van Pikers loyale volgers. Het komt vaker voor dat Piker misinformatie – afkomstig van lugubere X-accounts – kwaadwillig presenteert als zuivere nieuwsfeiten. Op 17 oktober reageerde Hasan Piker (Hasanabi op Twitch), tijdens een Twitch-stream, op het bombardement op het Al-Ahli Arab ziekenhuis in het centrum van Gaza. Hij beweerde dat er honderden slachtoffers te betreuren waren en dat het evident was dat de Israëlische staat achter deze oorlogsmisdaad zat. Vervolgens bekritiseerde hij meerdere nieuwsomroepen, zoals The Guardian, vanwege de dodenaantallen die zij noemden in hun nieuwsitems. De meeste nieuwsomroepen hielden zich verder afzijdig van het aanwijzen van een schuldige, en onderzoek door derden suggereerde heel voorzichtig dat het bombardement waarschijnlijk niet was uitgevoerd door de Israëlische staat. Op 19 oktober beweerde Piker tijdens een interview met Piers Morgan nog altijd dat Israël het bombardement had uitgevoerd. Morgan merkte (terecht) op dat het normaal gesproken verstandig is voor een journalist om te wachten op meer feiten. De primaire reactie van Piker was vraagtekens zetten bij de daadwerkelijke intenties van Morgan. Wist Morgan wel wat er was gebeurd, want hoe kon hij met zoveel zekerheid over de rol van Hamas spreken met betrekking tot het bombardement op het Gazaanse ziekenhuis? Uiteindelijk is gebleken dat er ‘slechts’ tientallen doden vielen en dat het een verdwaalde raket van Hamas was. Piker bewijst hiermee het punt dat het niet uitmaakt of je de waarheid spreekt, zolang het vijandbeeld maar gevoed kan blijven worden, want dat speelt in op de emoties van de menigte.

De reeds genoemde echo-kamers zorgen ervoor dat andere opvattingen geen ruimte hebben. Gematigde andersdenkenden conformeren zich aan het gangbare narratief of houden simpelweg hun mond. Het is vergelijkbaar met de incidenten gedurende de zwarte pietendiscussie, denk aan de blokkeer-Friezen en de lokale bevolking van Staphorst die zich gewelddadig opstelden tegen de ‘vreedzame’ demonstranten van Kick Out Zwarte Piet. Burgers die zich tussen het ‘zwarte-piet-is-racisme-kamp’ en ‘zwarte-piet-is-traditie-kamp’ wilden begeven raakten gewoonweg ondergesneeuwd door de geradicaliseerde lawine van extreemlinks en -rechts. Het resultaat is dat het feest heden ten dage totaal gepolariseerd is en in zijn geheel onderdeel is geworden van de zogenaamde culture wars. Wat voor veel burgers een leuk kinderfeest was, is door de twee vocale groeperingen totaal gepolitiseerd en gepolariseerd geraakt. Het zou me niks verbazen als het oer-Nederlandse kinderfeest op termijn helemaal verdwijnt en dat we alleen nog maar uitkijken naar de Angelsaksische Sinterklaas: de kerstman.

De discussie over Zwarte Piet is een typisch Nederlands voorbeeld van een controversieel onderwerp dat is veranderd in ideologisch gezwets, en waarin een constructief debat geen plaats meer heeft. Deze trend zie je ook terug in de huidige ontwikkelingen rondom het conflict tussen Israël en Palestina. Overal in Nederland zie je pro-Palestijnse protesten op pleinen, stations en universiteiten. Waar pro-Israëlische demonstranten protesteren, wordt er regelmatig een tegendemonstratie georganiseerd. Deze demonstranten gebruiken zware beladen termen om hun tegenstanders mee aan te duiden: van ‘islamofoob’, ‘zionist’, ‘imperialist’ en ‘supporter van een genocide’ (in het geval van pro-Palestijnse demonstranten), tot ‘antisemiet’ en ‘nazi’. Het huidige politieke centrum durft (zowel centrum-links als centrum-rechts), bang voor mogelijke consequenties, niet erg vocaal te zijn over de situatie in Israël. Volgens demissionair minister-president Mark Rutte heeft Nederland immers een nauwe en bovendien waardevolle band met Israël. En Frans Timmersman (GL/PVDA) neemt een vrij ambigue positie in het conflict.

Bij de partijen aan de uitersten van het politieke spectrum ziet het er heel anders uit. De SP is uitgesproken pro-Palestina. Op hun eigen website stellen de socialisten dat Israël zijn illegale bezetting van Palestina moet stoppen. Geert Wilders heeft altijd zijn steun aan Israël getoond; toen Hamas de ‘Al-Aqsa-operatie’ had volbracht (begin Hamas-Israël oorlog) had Wilders op X laten weten dat Israël hard moest optreden. Wilders spreekt voor een groep die de Islam ziet als een ideologie die nooit te verenigen is met de Westerse wereld en de bijbehorende westerse waarden. Israël zou het enige baken van licht zijn in het door de islam gedomineerde Midden-Oosten.

Een andere vorm van steun aan Israël is censuur. Een voorbeeld hiervan is de actie van Elon Musk, die de slogan: “from the river to the sea”, heeft verbannen van zijn platform, terwijl hij juist Twitter had overgenomen om de vrijheid van meningsuiting te waarborgen! Als je verder “Hamas” invoert in het AI-taalmodel ChatGPT, dan krijg je vaak automatisch het antwoord dat Hamas een terroristische organisatie is volgens specifieke westerse staten zoals de VS, de EU, Canada en Israël. Dit is opmerkelijk omdat hetzelfde taalmodel niet automatisch hetzelfde label toekent aan de terroristische organisatie IS. Het is gewoon zo dat Israël veel toebedeelde invloed heeft in de wereld. Sinds de oprichting van Israël steunt Amerika het land en laat het Israël zijn gang gaan. In maart werd bekend gemaakt door CIA-historici dat de CIA, onder Trump, een social media campagne tegen China had opgezet om de publieke opinie te keren tegen de Chinese Communistische partij. De Amerikaanse overheid gebruikt de techbedrijven uit Silicon Valley al voor hun eigen oorlog tegen Rusland en China, dus het is mogelijk dat Israël dezelfde steun van Amerika kan verwachten. De Israëlische overheid staat buitenlandse journalisten niet toe om het oorlogsgebied te betreden zonder Israëlische soldaten, en alle beelden moeten eerst worden goedgekeurd door Israël, ondanks het bestaan van vrijheid van meningsuiting en informatie. Amerika, als symbool van vrijheid, zou hier stelling tegen moeten nemen, maar de Amerikaanse regering verzet zich nauwelijks tegen deze praktijken gericht tegen de vrije nieuwsvoorziening vanuit het Gazaanse oorlogsgebied.

De Amerikaanse nieuwszenders lijken op dit punt op de gigantische techbedrijven. De berichtgeving over de oorlog tussen Israël en Palestina is meer en meer politiek gekleurd, volgens analyses van verschillende nieuwsdeskundigen. Amerikaanse kranten, zoals: The New York Times, The Washington Post en The Los Angeles Times zouden sterk de nadruk leggen op Israëlische slachtoffers, terwijl Palestijnse slachtoffers op de achtergrond verdwijnen. Ook worden emotionele termen gebruikt om Israëlische slachtoffers te beschrijven, terwijl dit niet gebeurt voor Palestijnse slachtoffers. Antisemitisme wordt veel vaker gehanteerd in nieuwsitems, dan ‘islamofobie’.

Daarnaast beschrijven auteurs zoals Edward Said en Noam Chomsky in het boek: Blaming the Victims: Spurious Scholarship and the Palestinian Question, de vooringenomenheid in de berichtgeving over Israël en Palestina. Chomsky wijst op het gebruik van woorden zoals ‘terrorisme’ om Palestijnse acties te beschrijven, terwijl vergelijkbare daden van Israël niet als zodanig worden benoemd. Zo wordt een Israëlisch bombardement in de jaren ‘80 op een gebouw in Tunesië beschreven als een vergeldingsmaatregel voor een Palestijnse actie, zonder dat het woord ‘terrorisme’ wordt gebruikt. Deze partijdigheid neem ik tevens waar in de Nederlandse media, waar termen zoals ‘vergeldingsaanvallen’ worden gebruikt om Israëlische bombardementen op Gaza te beschrijven, terwijl de motieven en doelen van deze aanvallen niet worden onderzocht of nader worden geëxpliciteerd. Daarnaast worden Hamas en Gaza vaak in een adem, waardoor de bommen op de burgerbevolking worden genormaliseerd. Deze manier van variatie in taalgebruik om een idee in het onderbewustzijn te planten, wordt dagelijks gebruikt in de reclamesector. Het staat bekend als ‘subliminal messaging’ of ‘subliminale boodschappen’.

Op het moment van schrijven is de situatie in het Midden-Oosten gereduceerd tot een simplistische weergave van het conflict: het terroristische Hamas tegenover de Israëlische staat die voor zijn bestaansrecht vecht. Of: de verdrukte Palestijnse bevolking tegenover de koloniale zionistische staat Israël. Beide frames proberen in de huidige informatieoorlog de overhand te krijgen in het publieke discours. Een evenwichtige gematigde visie, waarin de belevingswereld/belangen van de Palestijnen en van de Israëliërs worden verenigd, is in feite volkomen gemarginaliseerd in het publieke debat.

Natuurlijk zit het in de menselijke aard om aan de goede kant van de geschiedenis te willen staan. Maar in een wereld waar 24/7 overal iets gebeurt, is het moeilijk om bij te houden wat er precies speelt. En zeker omdat alles door de huidige technologische communicatiemiddelen wordt vastgelegd. De zogenoemde fog of war is ook van toepassing in humanitaire zin. En al helemaal in het digitale tijdperk met de introductie van kunstmatige intelligentie.

Palestina is niet inherent een goedaardige of kwaadaardige actor, dit geldt eveneens voor Israël! Zij die deze conclusies wel zo makkelijk over hun lippen kunnen krijgen, zijn dan ook vaak het minst bekwaam om over dit soort onderwerpen te spreken.

Als je je inleest in het conflict, dan wordt al snel duidelijk dat we het conflict veel genuanceerder moeten beschouwen. Dit wordt alleen al aangetoond door de immense demografische diversiteit in Israël. Het betreft niet enkel en alleen de Joodse Israëliërs tegenover de islamitische Palestijnen. Het handelt tevens om het bestaan van 15 procent Charedische Joden in Israël. Deze Charedische Joden hebben over het algemeen helemaal geen problemen met een tweestaten-oplossing of zowaar een bi-nationale staat!

Palestina bestaat ook uit meer partijen dan alleen Hamas, zoals “Fatah”, “Volksfront voor de Bevrijding van Palestina”, “Het Alternatief”, “het Palestijnse Nationale Initiatief”, en “de Derde weg”. Er wordt echter ook weinig aandacht besteed aan deze partijen in het nieuws. Vanwege de aanwezigheid van al deze verschillende perspectieven is het kortzichtig om te beweren dat dit conflict alleen draait om Joden en Moslims of Israëliërs en Palestijnen.

Concluderend, we weten niet wat er exact gebeurt in een oorlogsgebied in dit geval in het Gazaanse oorlogsgebied. We weten zeker dat mensen sterven en er oorlogsmisdaden worden begaan, maar welke zijde wat doet is onmogelijk bij te houden. Het is een eeuwenoude strategie om een oorlogssituatie aan te wenden als propagandamiddel voor particuliere doeleinden. Ter linkerzijde zie je dat Israël afgebeeld wordt als een neo-imperiaal land. En ter rechterzijde worden de Palestijnse handelingen geframed als het toonbeeld van de zogenaamde kwaadaardige antisemitische Islam. De bevolking van Gaza wordt daarbij over een kam geschoren: iedere Gazaanse burger is een vermomde doch geharnaste Hamasstrijder. De politiek-maatschappelijke figuren die een evident voorbeeldfunctie hebben, houden hun kaken stijf op elkaar, terwijl twee geradicaliseerde groeperingen hun ideologische propaganda en fake news continu maar aan het spuien zijn.

De stille menigte, of eerder gezegd de stille meerderheid zit er tussen en kiest ervoor om maar te luisteren naar de schreeuwers, want dat is het enige wat publiciteit genereert in de media en wat enige maatschappelijke goedkeuring verkrijgt. Dit motiveert mij dan ook meer stukken te schrijven voor Anti-Populista: het middengeluid, dat de stille meerderheid vertegenwoordigt, weer een zichtbare stem geven in het publieke debat. Het Israël-Palestina conflict wordt nu behandeld als een beladen voetbalwedstrijd. Aan de zijlijn staan de pro-Palestina en Pro-Israël fanatici een van de twee ‘teams’ fanatiek toe te juichen. We moeten helemaal afstappen van dat competitieve frame, dat leidt enkel tot polarisatie. We moeten professioneler en constructiever de problematiek in het Midden-Oosten benaderen! Als volwassen mensen! Dat begint in ieder geval met constructieve gesprekken tussen de verschillende belangenorganisaties in ons eigen land: Nederland. Waarom? Omdat het conflict hiernaartoe is geïmporteerd. Een eenvoudig voorbeeld hiervan is de ophef rond de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam. In plaats van politiebussen te vernielen, hadden demonstranten bijvoorbeeld kunnen protesteren langs de route naar het museum, in samenwerking met Amnesty International de (minderjarige) slachtoffers in Gaza kunnen herdenken. De propaganda heeft ook hier het debat reeds doen laten escaleren. Joodse Nederlandse staatsburgers worden al nagejaagd door pro-Palestijnse demonstrante!

Dit kan zo niet doorgaan. Nederland is een land van tolerantie, maar dit soort ontwikkelingen moeten we maatschappij breed verwerpen. We zijn het land met een trage politieke machinerie die door eindeloze dialoog de meest evenwichtige uitkomst weet te bereiken. Het gaat niet snel, maar zo bereiken we resultaten waar de meerderheid tevreden mee kan zijn. Zo houden we onze eigen democratie en de bijbehorende waarden en normen staande. Dit is de manier waarop wij het altijd al hebben gedaan: consensuspolitiek; het zogenaamde poldermodel dienen we fier overeind te houden. Pak dus die spreekwoordelijke megafoon van de pro-Palestina en pro-Israël voetbalhooligans af en laat het rationele debat wederkeren, zo kan de stille meerderheid weer in stilte staren naar de meest tranen trekkende wedstrijd van de 21e eeuw…

Wil je dit opiniërende platform steunen met een bescheiden financiële bijdrage? Scan deze QR-code dan!

Of steun het platform via deze link, u kunt via deze link een bedrag naar keuze invullen: https://buy.stripe.com/00g176ce24rc3Cg3cc