Wierd Duk vindt Boekestijn een dwaallicht, het omgekeerde is het geval

In de eigen podcast van Wierd Duk Het land van Wierd Duk stelt Duk dat historicus Arend Jan Boekestijn een totaal ‘dwaallicht’ is. Duk beweert dat alles wat Boekestijn zegt over het Israël-Palestina conflict geraaskal is. Boekestijn zou volgens Duk zich immers verzetten tegen het idee dat Israël ‘in zijn recht zou staan’ na 7…

Bram Van Gendt

april 20, 2024

11 minuten

In de eigen podcast van Wierd Duk Het land van Wierd Duk stelt Duk dat historicus Arend Jan Boekestijn een totaal ‘dwaallicht’ is. Duk beweert dat alles wat Boekestijn zegt over het Israël-Palestina conflict geraaskal is. Boekestijn zou volgens Duk zich immers verzetten tegen het idee dat Israël ‘in zijn recht zou staan’ na 7 oktober. Intellectuelen, zoals Arend Jan Boekestijn zouden daarom generaties studenten ‘vergiftigen’. Dit zijn zeer kwalijke aantijgingen die nergens op gebaseerd zijn. De visie van Arend Jan Boekestijn op het conflict is zeer gematigd en zal uiteindelijk een duurzamere oplossing zijn voor het conflict in het Midden-Oosten, dan de blinde en onvoorwaardelijke steun aan Israël door de opiniemaker van De Telegraaf.

‘Israël moet wat doen’

De afgelopen maanden heeft Boekestijn zich verscheidene keren uitgelaten over het Midden-Oosterse conflict na de verschrikkelijke pogrom uitgevoerd door Hamas. In de weken na de pogrom ondersteunt Arend Jan Boekestijn het feit dat Israël het recht heeft om terug te slaan en dat Netanyahu moet ingrijpen om de gegijzelden te redden. Het frame van Wierd Duk dat Boekestijn Israëls recht op zelfverdediging zou ontkennen klopt dus al niet.

Positie internationale gemeenschap van Israël: Global South en het Westen

In de maanden daarna geeft Arend Jan Boekestijn louter verstandige adviezen aan Israël. Arend Jan Boekestijn bepleit een duurzame oplossing voor het Israël-Palestina conflict en neemt immer de internationale positie van Israël in ogenschouw. Het aanzien van Israël is namelijk in de wereld in een rap tempo aan het verslechteren, omdat de rechts-radicale regering van Nethanayu op een disproportionele wijze geacteerd heeft in de Gazastrook: 30.000 burgerslachtoffers, het in puinschieten van grote delen van Gaza en het doelbewust afknijpen van humanitaire hulp richting het Gazaanse oorlogsgebied. Tel daar het negeren van VN-resoluties bij op en je kunt niet anders concluderen dat het meer dan logisch is dat de internationale gemeenschap zich heeft vervreemd van Israël. Een belangrijke voorwaarde voor het handhaven van het bestaansrecht van Israël, is dat Israël als een legitieme statelijke actor wordt beschouwd door de rest van de wereld. En dan vooral de jongere generatie in het Westen (waar pro-Israëlische sentimenten tanende zijn) en de rest van de wereld: India, Afrika en Latijns-Amerika waar men niet per definitie achter Israël staat. Het is dan ook heel verstandig dat Arend Jan Boekestijn veelvuldig het aanzien van Israël ten opzichte van alle andere VN-lidstaten meeneemt in zijn analyse/opinievorming.

Boekestijn benadrukt voorts dat er gezocht moet worden naar een duurzame oplossing. Israël kan, volgens Boekestijn, wel continu allerlei Hamas-kopstukken en -soldaten uitschakelen, maar dat is geen vruchtbare oplossing. Het verleden wijst uit dat terreurorganisaties niet tot nauwelijks te verslaan zijn. Irreguliere legers trekken zich terug in de eigen burgerbevolking waardoor het voor een staand leger een moeilijke opgave is om de terreurstrijders te identificeren en uit te schakelen. Israël beantwoordt deze veel toegepaste strategie door grote delen van Gaza gewoon in puin te schieten en grote aantallen Gazanen uit te schakelen, wat ervoor zorgt dat er veel collaterale schade is, een eufemistische uitdrukking voor een hoog aantal burgerslachtoffers. In plaats van dat de regering van Israël de 7 oktober-pogrom beantwoord had met hele kleinschalige prikacties, de inzet van special forces in Gaza en de versterking van de grens rond Gaza en de uitschakeling van vijandelijke actoren rond die grens indien nodig, heeft het een grootschalige militaire operatie uitgevoerd waarbij Gaza compleet weggevaagd is. Deze militaire strategie van Israël voedt vanzelfsprekend meer revanchistische gevoelens onder de Gazaanse burgerbevolking waardoor het slechts een kwestie van tijd voordat Hamas zich herpakt, of dat er nieuwe organisatie in het leven geroepen wordt met dezelfde doelstelling: Israël vernietigen.

Boekestijn zegt tevens in zijn eigen podcast van BNR Nieuwsradio dat de uitspraken van de geradicaliseerde figuren in het oorlogskabinet van Israël de Israelische zaak geen goed doen en de band tussen het Westen en Israël ernstig schaden. Eind januari maakte de minister van buitenlandse zaken Katz bijvoorbeeld- in het bijzijn van EU-collega’s te Brussel- kenbaar dat hij van plan is om de Palestijnse burgerbevolking te Gaza te deporteren naar een kunstmatig eiland in Middellandse Zee. Boekestijn becommentarieert dit idiote plan als volgt:

‘Is dit nou een diplomatieke idioot of is hij erop uit om Brussel gewoon lekker te sarren.’

De historicus maakt zich zowaar zorgen over de bilaterale relatie tussen de VS en Israël die normaliter in steen gebeiteld lijkt te zijn. Door het negeren van oproepen tot gematigdheid en redelijkheid lijkt Israël zijn krediet bij zijn bondgenoot te verliezen, volgens Arend Jan Boekestijn. Ook op dit punt neemt Boekestijn (opnieuw) die belangrijke variabele mee voor het voortbestaan van de Israëlische staat: de publieke opinie in het Westen en de opvattingen van Westerse politici over het handelen van Israël.

Boekestijn: neemt oplossing op lange termijn constant in ogenschouw

Boekestijn neemt het standpunt in dat een twee-staten-oplossingen, hoever die ook weg lijkt te zijn, de enige optie is om het eeuwig voortdurende conflict te beslechten. Op dit punt heeft Boekestijn dus heel scherp voor ogen hoe het verder moet met onze bondgenoot in het Midden-Oosten. Een twee-staten-oplossing is, hoe onrealistisch die oplossing op dit moment ook lijkt, een zeer verstandig streven en zeer zeker in het belang van Israël. Want, alleen dan is het realistisch dat de wrok onder de Palestijnse bevolking jegens de Israëliërs afneemt. En alleen dan zal Israël zijn plaats als rechtmatige staat definitief kunnen claimen, Israël kan dan zijn aanzien in de internationale gemeenschap significant verbeteren in de Arabische/Islamitische wereld. Immers, Israël laat zien dat het op een vredige, vreedzame en waardige zich kan verhouden tot het Palestijnse volk doordat het een statelijke entiteit die de Palestijnen vertegenwoordigt, erkent.

Boekestijns analyse: duurzamere en gematigdere visie voor Israël

In elk denkbaar opzicht is de stellingname van Boekestijn beduidend meer in het belang van Israël, dan de blindelingse onvoorwaardelijke steun aan Israël van opiniemaker Wierd Duk. Die onvoorwaardelijke steun aan Israël lijkt op eerste gezicht de juiste stellingname te zijn (redenerend vanuit een pro-Israël perspectief). Maar het destructieve optreden van Israël in de Gazastrook waarin de radicaalrechtse regering erop zinspeelt de Palestijnse bevolking te deporteren naar bijvoorbeeld een kunstmatig eiland in de Mediterrane, of naar Zuid-Libanon, dat tast het imago van Israël aan in de internationale gemeenschap. Dat zal op termijn een grotere bedreiging kunnen zijn voor de existentie van Israël dan Wierd Duk wellicht inschat. Israël schoffeert bovendien zijn Westerse bondgenoten door de Westerse adviezen met betrekking tot het conflict grotendeels in de wind te slaan. Als Israël op deze voet verder gaat, dan is een isolement van Israël in de wereld helemaal niet ondenkbaar.

Arend Jan Boekestijn ziet dat isolement van Israël goed in en heeft daar verschillende keren op gewezen. Als bondgenoot van Israël (VS,VK en EU) hebben we niet het recht om Israël te wijzen op zijn fouten, nee het reikt verder, het is onze plicht om Israël in het gareel te houden. Zodat de Israëlische staat zodoende niet een paria wordt in de wereld. De analyses van Arend Jan en de verkapte adviezen aan Israël zijn daarom op lange termijn veel meer in het belang van Israël. Ze zijn duurzamer (in ogenschouw nemend van de positie in de internationale gemeenschap) en gericht op de-escalatie.

Wierd Duks onvoorwaardelijke blindelingse steun is eerder schadelijk voor de Israëlische zaak, het wegvagen van Gaza gaat in de toekomst niet de gewenste resultaten opleveren: een irregulier leger herpakt zich als de kans zich voordoet (zie Afghanistan, zie Irak en zie Libië). En het verwoesten van Gaza-stad tast de positie van Israël in de wereldgemeenschap aan. Ik vind Duks stellingname daarom eerder ondoordacht en verward overkomen, dan de analyses/opinievorming van Boekestijn. Boekestijn neemt immers de lange termijngevolgen en de historische wetmatigheden omtrent de bestrijding van terreurorganisaties mee in zijn analyse, en dat ontbreekt volledig in de analyse van Wierd Duk.[1]

[1] Duk bekritiseert weliswaar sommige leden van het oorlogskabinet, maar spreekt zich niet uit over het disproportionele optreden in Gaza. Volgens Duk moeten we Israël steunen, omdat Israël een liberale democratie is en Iran en haar proxies zijn kwaadaardige entiteiten.

Uitspraken Arend Jan Boekestijn BNR NIEUWSRADIO: ‘Boekestijn en De Wijk’:

Arend Jan Boekestijn (17 oktober): ‘Israël moet wat doen. Je kan niet als er mensen gegijzeld worden niks doen.’
Arend Jan Boekestijn (8 november): ‘Het is niet in het belang van Israël zo’n regionale escalatie, je zou toch moeten proberen de-escalerend te werken, ten aanzien van Hezbollah en die Islamitische milities.’
Arend Jan Boekestijn (8 november): ‘Maar uiteindelijk is het beter en duurzamer voor Israël om voor een twee-staten-oplossing te gaan, dan dat grasmaaien om de paar jaar in de Gazastrook. Ik vind dat Netanyahu niet voor een duurzame oplossing heeft gekozen.’
Arend Jan Boekestijn (22 november): ‘40% van de huizen is kapotgeschoten, dat is nogal wat hé.’
Arend Jan Boekestijn (22 november): ’Als je het allemaal tot je door laat dringen, als je dit beeld ziet, met zoveel destructie, en een beetje magere bewijzen over geweren en tunnels, dan moet je een ding vaststellen dat de wereld buiten het Westen: Afrika ,Latijns-Amerika, India en China daar is een ongelooflijke public relation disaster. Dat betekent gewoon dat de erosie van de macht van het Westen versterkt wordt door dit conflict.’
Arend Jan Boekestijn (18 december):‘Annalena Baerbock en David Cameron hebben dat artikel in de Sunday Times geschreven ,een opiniestuk, daar vragen ze om een duurzaam staakt-het-vuren, ze willen meer dan humanitaire pauzes. Als je dat artikel leest en je vergelijkt het met de uitspraken van Netanyahu, dan slaat de schrik om je hart. Netanyahu heeft gezegd dat hij trots is op het feit dat hij een Palestijnse staat heeft voorkomen en de Oslo-akkoorden waren een vergissing. Er is dus een enorme kloof tussen wat Engeland en Duitsland wil en Netanyahu. Kennelijk wil hij (=Netanyahu) de rechtervleugel bedienen, of hij denkt dit zelf.’
Arend Jan Boekestijn (3 januari): De Palestijnen moeten volgens radicaalrechtse figuren binnen de Israëlische regering maar uit de Gazastrook moeten worden verdreven. ‘En ze willen de Palestijnen verjagen naar Zuid-Libanon, moet je even voorstellen!’
Arend Jan Boekestijn (22 januari): ‘De militaire operatie van Israël blijkt niet erg effectief te zijn, en als je Hamas vernietigt, dan kun je het wel vergeten met het redden van die Gijzelaars.’
Arend Jan Boekestijn (22 januari): ‘De Amerikanen worden gewoon door Netanyahu compleet in de steek gelaten. Netanyahu weigert terugtrekking van de Israëlische troepen, hij weigert ook een twee-staten-oplossing.(‘…’) De druk op Netanyahu is ongelooflijk groot, maar ja we hebben het plan gezien van de minister van buitenlandse zaken in Brussel (het deporteren van Palestijnen naar een kunstmatig eiland voor de Middellandse Zee). Is dit nou een diplomatieke malloot, of is hij erop uit om Brussel gewoon lekker te sarren?! (‘…’) Als Trump president wordt, dan zal hij dit plan goed vinden.’
Arend Jan Boekestijn (15 maart): ‘In de Wall Street Journal mogen de adviseurs van Netanyahu het Netanyahu-verhaal mogen etaleren, dan krijg je een heel positief verhaal: (‘…’), minimale burgerslachtoffers in de Gazastrook. Het is toch ongelooflijk! (‘…’) Het verhaal klopt voor geen meter!’
Arend Jan Boekestijn (15 maart): De Amerikaanse pier is pas over 60 dagen klaar, van die pier kunnen slechts 200 trucks per dag, je hebt er 500 nodig. Delen van het IDF hebben zich nu gekeerd tegen de regering: ze hebben geen plan, en wat wij krijgen, Israël probeert Hamas te bestrijden, maar het gevolg is totale chaos, en elke distributie die we gaan doen wordt een totale puinhoop. Dit wordt dus een grote draad he, dit gaat het Netanyahu-kabinet ongelooflijk ontzettend hard bijten als je er zo’n puinhoop van maakt.’
Arend Jan Boekestijn (15 maart): ‘Het is een puinhoop, en de verantwoordelijkheid ligt bij Israël. De IDF zegt het zelf, moet je nagaan hoe erg dit is.’
Arend Jan Boekestijn (27 maart): ‘Hoe kun je ooit in Gaza een nieuwe orde bouwen, als Hamas constant maar terugkomt.’
Arend Jan Boekestijn (29 maart): ‘Het gevolg van een eindeloze oorlog is dat dit een hongersnood en alle ellende met zich meebrengt, en hiermee brengt Israël Amerika in de problemen brengt, het leidt ertoe dat critici in Amerika beweren dat de Amerikaanse doelen niet kloppen, want hoe kun je nou met door Amerika geleverde bommen de honger stillen, zo scherp wordt dat geformuleerd.(‘…’) Als Israël zo omgaat met Amerika, dan zou die relatie niet een lang leven beschoren zijn.’
Arend Jan Boekestijn (14 april): ‘Het is geweldig voor Israël dat de aandacht weg is van de Gazastrook. Dit komt Netanyahu heel goed uit.’
Arend Jan Boekestijn (14 april): ‘Als dit allemaal misgaat (directe ballistische aanval op Israëlisch grondgebied*), als de escalatie niet te beheersen valt, dan hebben we ook een oliecrisis.’